معرفی شرح ابن عقیل (دوره دو جلدی)

کتابی که در پیش رو دارید شرح ابن عقیل (دوره دو جلدی) است. شرح ابن عقیل یکی از منابع اصلی یادگیری زبان و ادبیات عربی است.

بدلیل آن که مولف این اثر شیعه دوازده امامی است و مثالهای و شواهد آن بیشتر با آیات قرآن و اشعار همخوان با اعتقادات اسلامی منطبق است در برخی از حوزه ها جایگزین کتاب سیوطی شده است.

نقاط قوت کتاب

اول

آمیختن قواعد نحوی و صرفی با مسائل ادبی( شعری و نثری)

این دو ارزش؛ یعنی ادبی و لغتی، در کنار ارزش نحوی آن، شاید از مهم‌ترین عوامل توجه مجامع علمی آموزشی جهان اسلام به این اثر باشد؛

زیرا استفاده از مسائل و نکته‌های ادبی- لغتی و ظرافت‌های خاص زبان عربی، نقش قابل توجهی در فراگیری دانشجویان دارد.

دوم

بهره‌گیری صاحب متن الفیه، شارح و محقق، از سبک آموزشی و شیوه‌های قابل فهم؛

از جمله:

به‌کارگیری اصطلاحات مرسوم و مأنوس در نحو؛

استفاده از واژگان و ترکیبات رسا و شیوه برتر در عرضه موضوعات نحوی در مقایسه با منابع درسی دیگر؛

پرهیز از نگارش خشک، بسیار مختصر، و ملالت‌آور و…

سوم

جامعیت کتاب؛

آن‌چنان‌که مسائل عمده و اساسی یک دوره قواعد عربی را در خود دارد.

چهارم

ایجاد روحیه پژوهشگری در دانشجویان که لازمه کتاب دانشگاهی است و سبک استدلالی ابن عقیل و محی الدین عبد الحمید در نقد و بررسی دیدگاه‌های علمای نحو، جهت تحقق هدف تخصص‌پروری، مثمر ثمر است.

پنجم

وجود تمرین‌های عملی؛

یعنی تجزیه و ترکیب بیش از ۱۳۵۸ بیت در کنار مسائل تئوری برای دستیابی به هدف‌های مورد نظر، که امری ضروری است.

ششم

از آنجا که دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترای رشته زبان عربی، مستلزم داشتن سطح علمی متناسب ورود به این دوره‌ها است، متن حاضر را صاحب‌نظران این رشته، اغلب، به‌عنوان متن درسی معرفی می‌کنند و از این جهت است که کتاب شرح ابن عقیل هر سال جزو منابع امتحانی کنکور مقاطع تحصیلات تکمیلی قرار می‌گیرد.

هفتم

این کتاب ارزشمند و پرآوازه، یکی از منابع مهم در زمینه قواعد عربی است و شاید نتوان دانشگاهی را در جهان اسلام یافت که در آن برای آموزش زبان عربی از این کتاب استفاده نشود؛

ازاین‌رو، دانش‌جویان رشته عربی علاقه‌مند به ادامه تحصیل در دانشگاه‌های خارج، چنانچه با محتوای این کتاب آشنا باشند، مشکلی نخواهند داشت.

هشتم

این کتاب همچنین سرفصل‌های دروس نحو و صرف شورای عالی برنامه‌ریزی را شامل است و هدف‌های آموزشی مد نظر را تأمین می‌سازد.

نقاط ضعف کتاب

أ. شکلی

نقص عنوان‌های فرعی

کتاب، فاقد عنوان‌های فرعی است (چه در متن، چه در حاشیه عبد الحمید)؛

حال‌ آنکه وجود این عنوان‌ها برای آسان کردن عرضه موضوعات و جلوگیری از تداخل و تراکم مطالب، ضروری است.

عدم ذکر مرجع آیات قرآن کریم

حدود ۲۸۰ آیه قرآنی در متن شرح ابن عقیل و ۱۳۰ آیه در حاشیه عبد الحمید بدون ذکر نام سوره و شماره آیه نقل شده است.

ب. ضعف ارزشی و اخلاقی کتاب

۱. ذکر حدیث جعلی و مثال آن:

-« أسامه اَحَبُّ النّاس ماحاشا فاطمه…».
-« نحن مَعَاشِر الأنبیاء لا نورث…».

۲. ذکر اشعاری در مدح خاندان ستمگر بنی امیّه

از جمله:در مدح یزید بن عبدالملک بن مروان و مروان بن الحکم.

۳. ذکر اشعار تحریک‌آمیز و منافی عفت عمومی.

ج. ضعف علمی متن

۱ استناد به نظرها و قرائت‌های قرآنی ضعیف در برخی موارد.
۲. استفاده محدود از متون اسلامی، مانند قرآن کریم، احادیث، نهج البلاغه.
۳. نبودن مبحث «اعراب الجمل» به‌صورت مستقل، زیرا مبحث مذکور، از جمله مطالب مهم نحوی است.

ضرورت درج نظر درباره این محصول

چنانچه این کتاب را خریداری نمودید و یا قبلا از آن استفاده کرده‌اید، می‌توانید با درج نظرات خود در بخش دیدگاه‌های همین سایت، سایر طلاب و دانشجویان را در تهیه این محصول راهنمایی فرمایید.

بی تردید نظرات شما راهگشای طلاب حوزه های علمیه خواهد بود.